Fatura Türleri Neler? Kaç Çeşit Fatura Var?

Faturalar, işletmelerin gelir-gider kayıtlarını resmi olarak belgeleyen temel evraklardır. Ancak günümüzde sadece kağıt üzerinde değil, dijital ortamda da farklı fatura türleriyle karşılaşmak mümkündür. Her biri farklı ticari işlem türlerine ve yasal gerekliliklere göre şekillenen fatura çeşitlerini doğru anlamak, hem mali süreçleri kolaylaştırır hem de vergi uyumluluğunu artırır. Bu kapsamda, iş süreçlerini dijitalleştirmek isteyen işletmeler için e-Fatura çözümleri ve ön muhasebe programı büyük kolaylık sağlar. Fatura türlerini ve aralarındaki temel farkları bilmek, işletmelere zaman ve maliyet avantajı sunar.

Fatura Nedir? Ne İşe Yarar? 

Ticari faaliyetlerde satış işleminin resmi kaydı olarak fatura kullanılır. Satış işlemini yapan işletme, satış sonrası faturayı hazırlayıp alıcıya teslim eder. İçeriğinde işlem tarihi, ürün veya hizmet bilgisi, tutar, vergi oranları gibi detaylar yer alır. Faturalar, gelir-gider takibi, muhasebe kayıtları ve vergi denetimleri açısından önem taşır. Şirketlerin finansal takibini düzenli yapabilmesi ve vergi yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirebilmesi için gereklidir.

Fatura Türleri Nelerdir?

Fatura, satıcı tarafından alıcıya düzenlenen ve ticari işlemi belgeleyen resmi dokümandır. Faturalar, tahsilat sürecini belgelemekle kalmaz; vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesini ve muhasebe kayıtlarının düzenli tutulmasını da sağlar. Farklı işlem amaçları, ödeme biçimleri, teslim şekilleri ve vergi uygulamalarına bağlı olarak çeşitli fatura türleri bulunur. Düzenlenen başlıca fatura türleri şunlardır: 

• Açık-Kapalı fatura

• İstisna fatura

• İrsaliye fatura

• İade faturası

• Satış faturası

• Proforma fatura

Satış Faturası

Satış faturası, mal veya hizmet satışını belgeleyen en temel ve yaygın fatura türüdür. Satıcı tarafından düzenlenir ve alıcıya teslim edilir. İçeriğinde, verilen hizmet ya da satılan ürünle ilgili detaylar; miktar, fiyat ve ödeme biçimi gibi bilgiler bulunur. İşlem tamamlandıktan sonra resmi kayıt olarak kullanılır.

Açık Fatura

Açık fatura, genellikle teslimatı yapılan ürün veya hizmet bedelinin tamamı veya bir kısmı ödenmeden, ön ödeme ya da kısmi ödeme ile düzenlenen fatura türüdür. Satıcı, alıcıya malları ya da hizmeti teslim ederken tam tutarı tahsil etmeyebilir; bu durumda açık fatura ile işlem resmi olarak belgelenir. 

Açık fatura düzenlerken, satıcı tarafından mal ya da hizmet teslimatı tam olarak yapılmalı ve fatura üzerinde açık ödeme koşulları net biçimde belirtilmelidir. Bu sayede muhasebe kayıtları ve vergi yükümlülükleri doğru şekilde yerine getirilir. Açık faturanın doğru kullanımı, işletmelerin nakit akışını düzenlemesine yardımcı olurken, yasal uyumluluk açısından da önemlidir. Yanlış ya da eksik fatura düzenlemek cezai yaptırımlara yol açabilir.

Kapalı Fatura

Kapalı fatura, satış bedelinin tamamının peşin olarak ödendiği durumlarda düzenlenen faturadır. Bu fatura türünde, ödeme tahsil edilmeden fatura düzenlenmez. Böylece satıcı, tahsilatını resmi olarak belgeleyebilir. Kapalı fatura, özellikle peşin satışlarda sıkça tercih edilir. 

Ayrıntılı bilgi ve açık ile kapalı faturaların farklarına dair daha detaylı bilgi edinmek için Açık ve Kapalı Fatura Nedir? Nasıl Kesilir? başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Proforma Fatura

Proforma fatura, teklif aşamasında müşteriye bilgi vermek amacıyla hazırlanan resmi olmayan belgedir. Satış işlemini başlatmaz ve vergiye tabi değildir. Alıcıya gönderilen ön bilgilendirme olarak işlev görür. Özellikle dış ticarette sıkça kullanılır. Detaylı bilgi için “Proforma Fatura Nedir?” içeriğimize göz atabilirsiniz.

İstisna Fatura

Vergi istisnası tanınan mal veya hizmet satışlarında kullanılan özel fatura türüne istisna fatura denir. Bu faturada, satışa konu olan mal veya hizmetin KDV’den istisna olduğu belirtilir. Böylece, hem satıcı hem de alıcı açısından vergi yükümlülükleri doğru şekilde yansıtılmış olur.

Vergi muafiyetinin geçerli olduğu alanlarda, istisna fatura kullanımı yasal olarak gereklidir. İstisna faturayı düzenleyebilen taraflar, ilgili mevzuat çerçevesinde vergi muafiyetine sahip olan kurum veya işletmelerdir.

Daha fazla bilgi için “İstisna Fatura Nedir? Nasıl Kesilir?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Yansıtma Faturası

Yansıtma faturası, bir işletmenin başka bir işletme adına ödediği giderleri, karşı tarafa yansıtmak amacıyla düzenlediği fatura türüdür. Bu faturada, yapılan harcama kalemleri aynen aktarılır ve herhangi bir kâr eklenmeden karşı firmaya fatura edilir.

Genellikle kira, elektrik, su, ulaşım veya ortak hizmet giderlerinin paylaşımı gibi durumlarda kullanılır. Yansıtma faturası sayesinde giderler, ilgili taraflar arasında adil şekilde dağıtılmış olur ve mali kayıtlar doğru tutulur.

Yansıtma faturasına dair detaylar için “Yansıtma Faturası Nedir ve Nasıl Düzenlenir?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İade Faturası

İade faturası, daha önce düzenlenmiş bir satış faturası kapsamında yapılan ürün iadesi veya hizmet iptali durumunda hazırlanan fatura türüdür. İadenin resmi olarak kayıt altına alınmasını amaçlar. Satıcı ve alıcı arasındaki hesapların doğru şekilde dengelenmesine yardımcı olur. İade işlemlerinde yasal zorunluluklardan biridir.

İrsaliyeli Fatura

Sevk irsaliyesi ile fatura bilgilerinin birlikte sunulduğu resmi belge irsaliyeli faturadır. Mal sevkiyatı sırasında düzenlenir ve teslimat ile faturalama sürecini kolaylaştırır. Bu şekilde işlemler daha hızlı ve düzenli yapılabilir. Ticari işletmeler arasında sıkça kullanılır. 

İrsaliyeli fatura türü hakkında daha fazla bilgiyi  “İrsaliyeli Fatura Nedir? Ne İşe Yarar?” adlı blog içeriğimizde bulabilirsiniz.

Stopajlı Fatura

Stopajlı fatura, gelir vergisi stopajının alıcı tarafından hesaplanıp ödenmesini gerektiren işlemlerde kullanılır. Genellikle serbest meslek hizmetlerinde düzenlenir. Faturada, stopaj oranı ve kesinti tutarı açıkça belirtilir. Böylece vergi yükümlülükleri taraflar arasında net olarak paylaşılır.

ÖTV’li Fatura

ÖTV’li fatura türü, özel tüketim vergisi kapsamındaki ürünlerin satışında düzenlenir. Bu faturada, ürün bedeli yanında ÖTV tutarı da ayrı olarak gösterilir. Verginin doğru hesaplanması ve tahsil edilmesi için önem taşır. Motorlu taşıtlar, akaryakıt ve bazı elektronik ürünler bu kapsama girer. 

e-Fatura

e-Fatura, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından onaylanan elektronik ortamda düzenlenen fatura türüdür. Geleneksel faturalamaya göre işlemleri daha hızlı, güvenli ve çevreci şekilde gerçekleştirir. Dijital platformda firmalar arasında paylaşılır ve hukuki olarak geçerlidir. İş süreçlerinin otomasyonu ve izlenebilirliği açısından avantaj sağlar. 

e-Fatura hakkında detaylı bilgi için “e-Fatura Nedir?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Fatura Süreçlerinizde Uyumsoft ile Dijital Dönüşüm

Fatura türlerini ve aralarındaki farkları doğru bilmek, işletmelerin mali süreçlerini daha verimli yönetmelerine olanak tanır. Uyumsoft; e-Fatura, e-Arşiv ve ön muhasebe programı çözümleriyle tüm fatura işlemlerinizi dijital ortamda hızlı, güvenli ve mevzuata uygun şekilde gerçekleştirebilirsiniz. İşletmenizin ihtiyaçlarına uygun çözümlerimizle, fatura süreçlerinizi kolaylaştırmak ve finansal yönetiminizi güçlendirmek için her zaman yanınızdayız.