7 Dakikalık Okuma
Araç alım satım ve kiralama sektöründe de e-Fatura kullanımı artık bir zorunluluk haline gelmektedir. Özellikle oto galeriler ve araç kiralama firmaları için getirilen düzenlemelerle, faturalama süreçlerinin elektronik ortamda yürütülmesi yasal bir yükümlülüktür. Bu yazıda; oto galeriler için e-Fatura zorunluluğu ne zaman başlayacak, araç kiralama faturasının nasıl kesileceği, özel matrah uygulamaları, e-Fatura avantajları gibi kritik konulara detaylı şekilde değineceğiz.
Oto Galerilerde e-Fatura Zorunlu mu?
oto galeriler için e-Fatura kullanımı belirli şartların sağlanması halinde zorunludur. Bu zorunluluk, 26 Ocak 2022 tarihli ve 31731 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 535 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile yürürlüğe girmiştir. Tebliğ, motorlu kara taşıtı, emlak, inşaat ve eğlence sektöründe faaliyet gösteren firmaların belirli ciroları aşması halinde e-Fatura sistemine geçmesini zorunlu kılar.
Özellikle motorlu kara taşıtı alım satımı yapan gerçek ve tüzel kişiler için şu kriter uygulanmaktadır:
Bir önceki hesap döneminde (örneğin 2023 yılı için) brüt satış hasılatı 500.000 TL ve üzeri olan işletmeler, ilgili yılın 1 Temmuz’undan itibaren elektronik fatura uygulamasına geçmekle yükümlüdür.
Yani, eğer bir oto galeri işletmeniz varsa ve 2023 yılı brüt satış hasılatınız 500.000 TL’yi aştıysa, 1 Temmuz 2024 itibarıyla e-Fatura sistemine geçmiş olmanız gerekir. Bu yükümlülük, yalnızca sıfır araç değil, ikinci el motorlu kara taşıtı satış faaliyetlerini de kapsar.
2025 yılında açılan araç alım satım ya da kiralama şirketleri de mevzuatta öngörülen ciro haddini sağlıyorsa e-Fatura zorunluluğuna tabi olmaktadır.
Ayrıca, sadece satış yapan firmalar değil, araç kiralama hizmeti sunan işletmeler de benzer şekilde, eğer belirlenen hasılat sınırını aşıyorlarsa e-Fatura uygulamasına dahil olmak zorundadır. Burada önemli bir nokta da şudur: e-Fatura geçiş zorunluluğu, faaliyet konusuna göre belirlenir; yani sadece genel ciro değil, faaliyetin niteliği de dikkate alınır.
Bunun yanında, e-Fatura uygulamasına geçen firmaların, aynı zamanda e-Arşiv Fatura ve e-Defter gibi diğer e-belge uygulamalarına geçiş yükümlülüğü de doğabilir. Dolayısıyla, oto galeri işletmelerinin sadece e-Fatura’ya değil, genel olarak dijital belge düzenleme sistemlerine entegre olmaları gerekir.
Sonuç olarak, ikinci el veya sıfır araç alım satımı yapan ve ilgili yıl için belirlenen ciro eşiğini aşan tüm oto galeri işletmeleri için e-Fatura kullanımı yasal bir zorunluluktur. Geçişi zamanında yapmayan firmalar Vergi Usul Kanunu’nun usulsüzlük hükümleri kapsamında cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.
Galeriler İçin e-Fatura Zorunluluğu Ne Zaman Başlayacak?
2022 ve sonrasındaki hasılat durumunuza göre e-Fatura geçiş süreci şekillenmektedir:
2022 veya 2023 hesap döneminde 500.000 TL brüt satış hasılatını aşan oto galeriler için e-Fatura zorunluluğu 1 Temmuz 2024 itibarıyla başlamıştır.
Yeni kurulan işletmeler ise ilgili hasılat eşiğine ulaştıktan bir sonraki yılın Temmuz ayında uygulamaya geçmekle yükümlüdür.
Oto Kiralama, Alım Satım Sektöründe Özel Matrah
Otomotiv sektöründe, KDV hesaplamaları ve faturada gösterilen tutarlar, bazı işlemlerde özel matrah uygulamasına tabidir. Özellikle ikinci el araç satışlarında bu yöntem kullanılır. Özel matrah; satış fiyatı ile alış fiyatı arasındaki fark üzerinden KDV hesaplanması esasına dayanır. Bu uygulama yalnızca ikinci el araçların alım satımıyla uğraşan mükellefler için geçerlidir ve elektronik fatura düzenlenirken bu durumun açıkça belirtilmesi gerekir.
Araç Kiralama Faturası Ne Zaman Kesilir?
Araç kiralama hizmetlerinde fatura düzenleme süreci, hem vergi mevzuatına uyum hem de ticari işlemlerin doğru yürütülmesi açısından büyük önem taşır. Bu hizmetin niteliği gereği, genellikle süreli olarak (günlük, haftalık veya aylık) sunulan kiralama işlemlerinde, faturanın ne zaman kesileceği sıklıkla sorulan bir konudur.
Genel kural olarak, araç kiralama faturası hizmetin başladığı tarihte kesilmelidir. Eğer kiralama süresi uzun vadeli bir anlaşmaya dayanıyorsa (örneğin aylık veya yıllık kiralama), faturalar periyodik olarak, yani hizmetin ifa edildiği dönemleri kapsayacak şekilde düzenlenebilir. Bu uygulama, gelir ve giderlerin doğru döneme ait olarak beyan edilmesi açısından da kritik öneme sahiptir.
Faturada, kiralanan aracın plaka numarası, kiralama süresi, günlük veya toplam bedel, KDV oranı, hizmeti alan kişinin ya da kurumun unvanı ve vergi kimlik numarası gibi bilgiler mutlaka yer almalıdır. Kiralama işleminin bir sözleşmeye dayanması durumunda, faturada bu sözleşmeye atıf yapılması da tavsiye edilir.
Eğer işlem e-Fatura kapsamında yürütülüyorsa, yani firma e-Fatura mükellefi ise, araç kiralama e-Fatura zorunluluğu kapsamında GİB tarafından belirlenen formatlara uygun şablonlar kullanılmalıdır. Bu şablonlarda hizmet tipi “hizmet faturası” olarak seçilmeli ve hizmet açıklamasında “araç kiralama hizmeti” ifadesi açıkça belirtilmelidir.
Faturaların elektronik ortamda doğru şekilde düzenlenmesi yalnızca mevzuata uyumu sağlamakla kalmaz, aynı zamanda hem alıcı hem de satıcı açısından belgelerin arşivlenmesini ve denetimlerde ibraz edilmesini kolaylaştırır. e-Fatura çözümleri sunan sistemlerde, kiralama sözleşmesine uygun olarak tasarlanmış hazır fatura şablonları sayesinde süreç hızlı ve hatasız şekilde yürütülebilir.
Araç Kiralama Faturası Nasıl Kesilir?
1. Fatura Türünün Belirlenmesi
Araç kiralama hizmeti sunan firmaların öncelikle fatura türünü belirlemesi gerekir. Eğer hizmet sağlayıcısı elektronik fatura mükellefiyse, kiralama işlemi için mutlaka e-Fatura düzenlenmelidir. Ancak e-Fatura kapsamına dahil olmayan firmalar, bu hizmet karşılığında kağıt fatura veya e-Arşiv Fatura düzenleyebilir. Mükellefiyet durumu, hizmetin nasıl belgelendirileceğini doğrudan etkiler.
2. Faturanın İçeriği
Araç kiralama hizmeti için düzenlenecek faturada aşağıdaki bilgilerin eksiksiz ve doğru bir şekilde yer alması zorunludur:
Hizmeti veren firmanın unvanı, vergi kimlik numarası (VKN) ve adres bilgileri
Hizmeti alan kişinin veya firmanın adı-soyadı/unvanı, TCKN veya VKN’si ve adresi
Fatura tarihi ve fatura numarası
Kiralama süresi (başlangıç ve bitiş tarihleri)
Kiralanan aracın plaka ve varsa marka/model bilgileri
Kira bedeli (günlük, haftalık ya da aylık toplam)
KDV oranı ve KDV tutarı
Genel toplam (tahsil edilecek toplam tutar)
Bu bilgilerin doğruluğu, hem vergi mevzuatına uyum hem de hizmetin belgelenebilirliği açısından büyük önem taşır.
3. Fatura Düzenleme Süreci
e-Fatura veya e-Arşiv Fatura düzenleyecek firmalar, GİB Portalı, özel entegratör sistemleri veya muhasebe yazılımları üzerinden işlem yapabilir. Fatura oluşturulurken "Yeni Fatura" ya da "Hizmet Faturası" seçeneği kullanılır. Kiralama hizmetine ait tarih aralığı ve tutar bilgileri eksiksiz şekilde girildikten sonra, sistem üzerinden fatura oluşturularak ilgili tarafa gönderilir.
4. Dikkat Edilmesi Gerekenler
Faturanın, araç kiralama hizmetinin başladığı gün veya hizmet süresi boyunca belirlenen periyotlarla zamanında kesilmesi gerekir. Özellikle aylık veya uzun dönemli kiralamalarda, fatura her ayın sonunda ya da sözleşmede belirtilen dönem sonunda düzenlenmelidir. Ayrıca fatura açıklama kısmında, "01.06.2025 – 30.06.2025 tarihleri arasında araç kiralama hizmeti" gibi bir ifade eklenmesi hem şeffaflık hem de kayıt bütünlüğü açısından faydalı olacaktır.
Otomotiv Sektöründe e-Faturaya Geçiş İçin Gerekli Adımlar Nelerdir?
e-Faturaya geçiş yapmak isteyen araç alım satım ve kiralama firmaları aşağıdaki adımları izlemelidir:
GİB Portal, özel entegratör ya da doğrudan entegrasyon yöntemlerinden birini seçin.
Mali mühür veya e-imza temin edin.
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sisteminden e-Fatura başvurusu yapın.
Kullandığınız muhasebe ya da ön muhasebe yazılımının GİB uyumlu olduğundan emin olun.
e-Fatura formatına uygun belgelerinizi oluşturarak test sürecini tamamlayın.
Araç Alım Satım e-Faturası Hangi Bilgileri İçermelidir?
Araç satış faturası düzenlenirken aşağıdaki bilgilerin yer alması zorunludur:
Satılan araca ait plaka, şasi numarası, marka, model
Alıcı ve satıcıya ait unvan / ad-soyad, vergi numarası
Satış bedeli, KDV tutarı, varsa özel matrah
Teslim tarihi ve ödeme bilgileri
Faturası Kesilen Araç Ne Zaman Teslim Edilir?
Araç satış işlemlerinde fatura kesimi ile teslimatın zamanlaması, sadece ticari bir detay değil, aynı zamanda hukuki sonuçlar doğurabilecek kritik bir unsurdur. Fatura, satışın resmi ve mali belgesi olarak kabul edilirken; aracın fiilen alıcıya teslimi ise mülkiyetin devrine ilişkin uygulamayı tamamlar. Bu nedenle, "Faturası kesilen araç ne zaman teslim edilir?" sorusu hem satıcı hem de alıcı açısından dikkatle değerlendirilmesi gereken bir konudur.
Pratikte araç, genellikle faturanın düzenlendiği gün ya da hemen sonrasında teslim edilir. Ancak fatura kesim tarihi ile araç teslim tarihi arasında uzun süre bulunması, özellikle alıcı taraf açısından çeşitli hak kayıplarına veya uyuşmazlıklara neden olabilir. Teslimatın gecikmesi halinde, alıcı aracı teslim almadığı halde sorumluluk üstlenmiş sayılabilir veya aracın kayıt dışı kullanımı gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle fatura kesimiyle birlikte aracın tesliminin de aynı gün ya da en geç ertesi gün yapılması, ticari işlem güvenliği ve mevzuat uyumluluğu açısından önerilir.
Özellikle noter satış sözleşmesi ile birlikte işlem yürütülen durumlarda, fatura ve teslimatın birbirini destekleyecek şekilde aynı süreç içinde tamamlanması; hem vergisel kayıtların sağlıklı tutulmasını sağlar hem de alıcı-satıcı arasındaki sorumluluk dengesini netleştirir.
Araç Alım Satım e-Faturası Muhafaza Edilme Süresi Nedir?
Vergi Usul Kanunu’nun 253. maddesi uyarınca, araç alım satımı kapsamında düzenlenen elektronik faturaların, kağıt faturalarla aynı şekilde en az 10 yıl süreyle saklanması zorunludur. Bu süre, faturanın ait olduğu yılı takip eden takvim yılının başından itibaren başlar. Örneğin; 2025 yılında düzenlenen bir e-Fatura, 1 Ocak 2026'dan itibaren sayılarak 2036 yılının sonuna kadar muhafaza edilmelidir.
e-Faturalar elektronik belge niteliği taşıdığı için saklama işlemi dijital ortamda gerçekleştirilmelidir. Kağıt çıktılar arşiv için yeterli kabul edilmez. Bu belgelerin güvenli sunucularda, yetkisiz erişimlere karşı korunaklı biçimde ve yedekli sistemlerde saklanması gerekir. Aynı zamanda, olası bir vergi incelemesi, denetim veya yoklama sırasında yetkililere ibraz edilebilecek şekilde sistematik ve erişilebilir olması zorunludur.
Bazı özel entegratör firmalar, e-Fatura arşiv hizmeti sunsa da nihai saklama ve ibraz yükümlülüğü her zaman mükellefin kendisine aittir. Dolayısıyla firmaların, bu sorumluluğu yerine getirebilmek adına güvenli ve uzun vadeli arşivleme altyapılarına yatırım yapmaları önem taşır. e-Fatura belgelerinin e-Arşiv belgeleriyle karıştırılmaması gerektiği de unutulmamalıdır; zira her iki belge türünün farklı düzenleme ve saklama esasları bulunmaktadır.
Araç alım satımı gibi yüksek hacimli işlemlerin yürütüldüğü sektörlerde, bu belgelerin güvenle saklanması işletmelerin yasal uyumluluğu ve operasyonel sürekliliği açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, Uyumsoft gibi GİB onaylı e-Fatura çözümleri sunan firmalar aracılığıyla hem belge düzenleme hem de uzun süreli arşivleme süreçlerinin güvence altına alınması önerilir.
Araç Alım Satımında e-Fatura Kullanmanın Avantajları Nelerdir?
e-Fatura kullanımının araç alım satımı ve kiralama işlemlerinde sağladığı avantajlar şunlardır:
Zaman ve maliyet tasarrufu sağlar: Kağıt masrafları ortadan kalkar, fatura süreçleri hızlanır.
Hataları azaltır: Manuel giriş hataları minimuma iner.
Denetim ve izleme kolaylığı sunar: Vergi idaresi tarafından işlemler anlık olarak izlenebilir.
Teslimat süreçlerini kolaylaştırır: Fatura ile birlikte teslim tutanakları da dijitalleştirilir.
Yasal uyumluluk sağlanır: GİB’in tüm düzenlemelerine eksiksiz uyum elde edilir.
Oto Kiralama, Alım Satım Sektörü İçin e-Fatura Programı
Araç kiralama ve alım satım faaliyeti yürüten firmalar için özelleştirilmiş bir e-Fatura programı kullanmak, yalnızca yasal uyumluluk açısından değil, aynı zamanda iş süreçlerinin verimliliği ve operasyonel kontrolü açısından da büyük önem taşır. Bu sektöre özel ihtiyaçları karşılayan bir çözüm, hem mevzuata uyumu kolaylaştırır hem de fatura düzenleme sürecini hızlı ve hatasız hale getirir.
Uyumsoft’un e-Fatura uygulaması, araç alım satımı ve kiralama işlemlerinde en çok sorulan “araç faturası nasıl kesilir?” sorusuna kullanıcı dostu arayüzü ile pratik yanıtlar sunar. Araç kiralama e-Fatura zorunluluğu kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen tüm teknik gereksinimlere uyum sağlayan bu sistem, hem masaüstü hem de mobil cihazlarla tam entegrasyon içinde çalışır. Böylece kullanıcılar istedikleri yerden fatura kesebilir, belgeleri arşivleyebilir ve müşterileriyle dijital olarak paylaşabilir.
Oto galeriler ve araç kiralama firmaları için özel olarak yapılandırılan bu çözüm, yalnızca bir e-Fatura programı değil, aynı zamanda tüm ön muhasebe süreçlerini destekleyen entegre bir platform olarak öne çıkar.
İşinizi dijitale taşımak ve tüm yasal yükümlülüklerinizi eksiksiz şekilde yerine getirmek istiyorsanız, Uyumsoft’un güvenilir ve kapsamlı e-Fatura uygulamasını şimdi keşfedin.
