Ölüm İzni Nedir, Nasıl Kullanılır?

Çalışanların ve İK uzmanlarının, ölüm izni nasıl kullanılır ve vefat izni kaç gün gibi sorulara doğru yanıtlar verebilmesi için sade ama kapsamlı bir rehber sunmayı hedefliyoruz. Bu süreçte izinlerin mevzuata uygun şekilde ve eksiksiz biçimde yönetilebilmesi için Uyumsoft İK programı Liox HR, firmalara pratik ve güvenilir bir altyapı sağlar. Bu yazımızda, “ölüm izni nedir?” sorusuna yasal dayanaklarıyla net yanıt verirken, uygulamada karşılaşılan durumlara da açıklık getiriyoruz.

Vefat İzni Nedir?

Vefat izni, çalışanın birinci derece yakınlarının vefatı halinde kullanabileceği ücretli izin hakkıdır. Bu izin, çalışanın yakınını kaybettiği zor süreçte işten ayrılarak yas tutmasını ve cenaze işlemlerini gerçekleştirmesini mümkün kılar. Türkiye İş Kanunu kapsamında düzenlenen vefat izni, çalışanın maaşında herhangi bir kesinti olmadan kullanabileceği yasal bir haktır. 

Vefat izni, çalışanların hem duygusal hem de fiziksel olarak toparlanabilmesi için önemli bir destek mekanizmasıdır. Bu izin sayesinde işverenler, çalışanlarının yaşadığı bu zor dönemde yanında olduklarını gösterir ve iş yerinde dayanışmayı güçlendirir. 

Vefat izninin amacı, yas sürecinin düzgün şekilde yönetilmesini sağlamak ve çalışanın haklarını korumaktır. Yasal düzenlemelerle güvence altına alınan vefat izni, çalışanların bu zor dönemde haklarını kullanabilmesini sağlayan önemli bir çalışma hakkıdır.

Ölüm İzni Nasıl Kullanılır?

Yakın bir kişinin vefatı halinde, çalışan en kısa sürede durumu işverene veya İnsan Kaynakları birimine bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim çoğunlukla sözlü olarak yapılır; ancak ardından yazılı şekilde belgeyle desteklenmesi istenir. 

Çalışan izin talebinde bulunduktan sonra gerekli belgeleri sunduğunda vefat izni başlatılır. Bu süreçte maaş kesintisi yaşanmaz ve çalışan herhangi bir hak kaybına uğramaz. ikinci derece akrabanın vefatı için ölüm izni talep edildiğinde ise işverenin tutumu belirleyici olur. Bazı kurumlar bu durumda 1 günlük ek izin tanıyabilir.

Ölüm İzni Kimleri Kapsar?

Ölüm izni, kanunen yalnızca birinci derece yakınları kapsar. Bu kapsamda yer alan birinci derece yakınlar aşağıdaki gibidir:

• Anne

• Baba

• Eş

• Çocuk

• Kardeş

Bu kişilerin vefatı durumunda çalışan, işverenden resmi olarak ölüm izni talep edebilir. Söz konusu hak, hem kamu hem de özel sektörde çalışan herkes için geçerlidir. Ancak uygulamada bazı işverenler, ikinci derece yakınlar için de ek izin verebilir. 

Büyükanne, büyükbaba, kayınvalide veya kayınpeder gibi yakın akrabaların vefatı halinde, bazı iş yerlerinde resmi bir yazı olmasa da işverenin insiyatifine bağlı olarak ölüm izni uygulaması gerçekleşebilir. Bu durumun yasal bir zorunluluk olmadığını ve tamamen işverenin inisiyatifine bağlı olduğunu da unutmamak gerekir. 

Ölüm İzni Kaç Gündür?

Çalışanlar arasında en çok merak edilen konulardan biri, vefat izninin kaç gün olduğu sorusudur. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, özel sektörde çalışanlar için ölüm izni süresi 3 gün olarak belirlenmiş olup, devlet memurları için bu süre 7 güne kadar uzayabilir ve sadece birinci derece yakınların ölümü durumunda geçerlidir. Bu süre, iş günü bazında hesaplanır. Yani hafta sonuna ya da resmi tatillere denk gelen günler genellikle izne dahil edilmez.
Ancak bazı durumlarda bu uygulamada değişiklikler olabilir:

• İkinci derece akraba vefatı durumunda ölüm izni, çoğunlukla işverenin takdirine bağlı olarak genellikle 1 gün verilir.

• Cenaze işlemleri uzak şehirde veya yurtdışında yapılacaksa, çalışan ücretsiz izin talep edebilir.

• Toplu iş sözleşmesi bulunan işyerlerinde ölüm izni süresi, yasal sürenin üzerinde belirlenmiş olabilir.

• Bazı kurumlar, yol izni gibi ek uygulamalarla çalışanlarına ilave günler de tanıyabilir.

Çalışanın hak kaybı yaşamaması adına, ölüm izninin süresi ve iş yerindeki özel uygulamalar hakkında İnsan Kaynakları departmanı ile önceden görüşmesi önemlidir.

Ölüm İzni İçin Hangi Belgelere İhtiyaç Vardır?

Vefat izninin resmi olarak geçerli olabilmesi için belirli belgelerin işverene sunulması gerekir. En sık talep edilen belgeler şunlardır:

• Ölüm belgesi 

• Defin ruhsatı

• İhtiyaç duyulduğunda, vefat eden kişiyle akrabalık bağını kanıtlayan belge talep edilebilir.

Bu belgeler, iş yerinin izin kaydını resmi şekilde tutabilmesi açısından önemlidir. Özellikle büyük kurumlarda ya da insan kaynakları süreçleri dijital olarak yürütülen yerlerde bu belgelerin sisteme yüklenmesi gerekebilir. İkinci derece akraba ölüm izni taleplerinde ise bazı iş yerleri belge istemeyebilir. Ancak genel kural, her resmi iznin mutlaka bir evrakla desteklenmesi yönündedir.

İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: “Yıllık İzin Nedir? Yıllık İzin Süreleri”, “İzin Uygulamaları”