İhbar Süresi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

İhbar süresi; iş sözleşmesini sonlandırmak isteyen tarafın, bu kararını belli bir süre önceden karşı tarafa bildirme zorunluluğunu ifade eder. İşten ayrılmak isteyen işçi ya da iş akdini feshetmek isteyen işveren, belirsiz süreli sözleşmelerde ihbar yükümlülüğüne tabidir. Bu sürenin amacı, işverenin yeni bir çalışan bulmasına fırsat tanımak ve işçinin de kendisine yeni bir iş arayabilmesine imkan sağlamaktır. 

İhbar süresi nedir, ihbar süreleri hangi kıdeme göre belirlenir, ihbar süresi ne kadar sürer ve ihbar süresi kaç gün gibi sorular hem çalışanlar hem de işverenler için önemlidir. Uyumsoft ERP programı Liox ERP, bu noktada işletmeler için iş yükünü azaltan güçlü bir çözümdür. 

İş Kanunu kapsamında düzenlenen ihbar yükümlülüğü, iş akdinin usulüne uygun sona erdirilmesi için bağlayıcıdır. Bu noktada ihbar süresi ne zaman başlar, ihbar süresi nasıl hesaplanır ve ihbar süresinde iş arama izni uygulaması nasıl yapılır gibi detayları bilmek, hukuki hak kayıplarının önüne geçer.

İhbar Süresi Nedir?

İhbar süresi, belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçi ya da işverenin, iş akdini    sonlandırma kararını karşı tarafa hemen uygulamadan önce belirli bir süre önceden bildirme yükümlülüğünü ifade eder. Bu süre, iş ilişkisinin ani ve hazırlıksız şekilde sona ermemesi için kanunla güvence altına alınmıştır. İşveren işçiyi işten çıkarmak isterse, işçiye belli bir süre önce haber vermek zorundadır. Aynı şekilde işçi de işten ayrılma kararını derhal uygulamak yerine, işverene önceden bildirerek ihbar süresine uymalıdır.

İhbar süresinin uygulanmasındaki temel amaç; işverenin iş planlamasını yapabilmesi, boşalan pozisyona yeni personel arayabilmesi ve işçinin de yeni iş arayışı için zaman kazanmasıdır. Bu nedenle ihbar süresi, hem işçinin korunmasına yönelik sosyal bir hak hem de işverenin operasyonel ihtiyaçlarını gözeten bir düzenleme olarak öne çıkar.

İhbar Süresi Nasıl Hesaplanır?

İhbar süresi çalışanın aynı işyerinde geçirdiği hizmet süresine göre belirlenir ve bildirim yapıldıktan sonra geriye doğru değil, ileriye dönük olarak işletilir. Sürenin doğru hesaplanabilmesi için öncelikle çalışanın kıdemi belirlenmelidir. Kanuna göre ihbar süreleri şu şekildedir:

• 0 – 6 ay arası çalışanlar için: 2 hafta

• 6 – 18 ay arası çalışanlar için: 4 hafta

• 18 – 36 ay arası çalışanlar için: 6 hafta

• 36 ay ve üzeri çalışanlar için: 8 hafta

İhbar süresi kaç gün sürecekse, fesih işleminin geçerli kabul edilmesi için bildirimin en az bu süre kadar önceden yapılması gerekir. Örneğin; 15 aydır çalışan bir kişi için ihbar süresi 4 hafta; yani 28 gündür. İşveren işten çıkaracaksa bu süreden daha kısa süre önce haber verirse kullanılmayan dönem için ihbar tazminatı öder. Aynı şekilde işçi de ihbar süresine uymadan işi bırakırsa çalışmadığı günlerin ücretini işverene ihbar tazminatı olarak ödemekle yükümlüdür.

İhbar Süresi Kuralları Nelerdir?

İhbar süresi uygulamasında uyulması gereken bazı temel kurallar vardır. Bunlar hem işçi hem de işveren açısından bağlayıcıdır ve ihlal edilmeleri halinde ihbar tazminatı yaptırımı söz konusu olur. 

• İhbar süresi bildirim tarihinden itibaren başlar.

• İhbar süreleri takvim günü olarak hesaplanır.

• İhbar süresi dolmadan taraflar sözleşmeyi feshedemez.

• İhbar süresi içinde işveren çalışanı çalıştırmaya devam etmek zorundadır.

İhbar süresi kuralları hem fesih sürecinin şeffaf, planlı ve usule uygun ilerlemesini sağlar hem de tarafların mağduriyetini engeller. Bu bağlamda ihbar süresi kaç gün sürerse sürsün, bu kurallara uyulması zorunludur. Süreye uyulmaması halinde doğrudan ihbar tazminatı konusu gündeme gelir.

İhbar Süresi Ne Zaman Başlar?

İhbar süreci, iş sözleşmesinin feshine ilişkin bildirimin yazılı olarak karşı tarafa ulaştığı gün başlar. Taraflar arasında yapılan fesih bildiriminin geçerli olabilmesi adına, imzalı belge, noter bildirimi veya e-posta gibi yazılı yollarla iletilmesi gerekir. Bildirim ulaştıktan sonra süre işlemeye başlar. İhbar süresi boyunca çalışan, görevine iş yerinde devam etmek zorundadır.. Bu durumda ihbar süresi hesaplaması yapılır.

İhbar Süresinde İş Arama İzni

İş Kanunu’na göre ihbar süresinde iş arama izni hakkı çalışana tanınmıştır. Bu izin çalışanın yeni bir iş bulması için zorunlu olarak verilen günlük izin hakkıdır. İşveren, ihbar süresi boyunca işçiye günlük en az 2 saat iş arama izni vermek zorundadır.

İş arama izni;

• Ücretli izin olarak uygulanır.

• Bölünerek ya da toplu kullandırılabilir.

• Toplu kullandırılacaksa çalışanın onayı alınmalıdır.

Bu izin yalnızca ihbar süresi içinde geçerlidir ve işverenin izin vermemesi halinde işçiye izin süresi ücretini ayrıca ödemesi gerekir. Söz edilen izin çalışanların dikkatle takip etmesi gereken yasal bir haktır.

İhbar Süresi Zorunlu mu?

İhbar süresi zorunlu bir uygulamadır. İş sözleşmesini feshetmek isteyen taraflar için ihbar süresine uymak kanuni bir yükümlülüktür. İstisnai durumlar dışında ihbar süresini atlamak mümkün değildir.

İhbar süresi zorunlu mu sorusunun tek istisnası haklı nedenle derhal fesih durumlarıdır. İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranması, işverenin ücret ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesi gibi hallerde taraflar ihbar süresine uymadan iş akdini hemen feshedebilir. Bu gibi durumlar dışında “ihbar süresi nedir, kaç gün sürer, uygulanmak zorunda mıdır?” sorularının cevabı kesin bir şekilde “evet, zorunludur” şeklindedir.

İhbar süresi ne kadar sürerse sürsün, yükümlülüğe uymayan taraf ihbar tazminatı ödemekle sorumludur. Bu nedenle fesih işlemlerini planlayan hem işveren hem işçi, ihbar süresi ne zaman başlar ve nasıl hesaplanır detaylarına hakim olmalıdır.

İhbar Tazminatı Nedir, Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı, ihbar süresine uyulmadan iş sözleşmesi feshedildiğinde ödenir. Hesaplama yapılırken çalışanın brüt maaşı ve toplam hizmet süresi dikkate alınır; yemek ve yol yardımı gibi ödemeler de dahil edilir. 

İhbar ve kıdem tazminatları arasındaki farkları daha iyi anlamak için “Kıdem Tazminatı Nedir? Şartları Nelerdir?” yazımıza göz atabilirsiniz. 

Liox ERP ile İK Süreçlerinde Yasal Uyum ve Dijital Kolaylık Bir Arada

İhbar süresine ilişkin tüm bu süreçlerin hatasız yönetilmesi, işletmelerin yasal uyum ve operasyonel verimliliğini destekler. Bu noktada, ihbar süresi süreçlerini kolaylaştırarak iş yükünü hafifleten Uyumsoft ERP programı Liox ERP, işletmelerin tüm iş süreçlerinde olduğu gibi insan kaynakları yönetiminde de güvenilir bir destek sunar. Böylece firmalar, süreçleri daha düzenli ve etkin bir şekilde yürütebilir.