5 Dakikalık Okuma
Vergi mevzuatına göre, fatura yalnızca vergi mükellefi olan işletmeler tarafından düzenlenebilir; ancak bu durum şirket kurmadan gelir belgelendirmenin imkansız olduğu anlamına gelmez. Serbest meslek makbuzu ve gider pusulası gibi yasal alternatifler sayesinde, şirket kurmadan fatura kesmek isteyenler de hizmetlerini resmiyete dökebilir. Bu yazıda, fatura kesmek için şirket kurmak şart mı sorusundan başlayarak, alternatif belge türleri, vergilendirme süreçleri ve dijital çözümlere kadar tüm detayları ele alacağız.
Fatura Kesmek İçin Şirket Şart mı?
Klasik anlamda bir "fatura" düzenlemek, vergi mükellefi olan bir şirketin gerçekleştirdiği satış ya da hizmet karşılığında kesilen ticari bir belgedir. Yani mevzuata göre, fatura kesmek için şirket kurmak gerekir. Ancak bu, şirket kurmadan fatura kesmek için hiçbir yol olmadığı anlamına gelmez. Serbest meslek erbapları ve bireysel hizmet sağlayıcılar, şirket olmadan fatura kesmek yerine başka resmi evraklar düzenleyerek işlemlerini yasal zemine oturtabilir.
Vergi Usul Kanunu’na göre, gerçek kişiler kendi adlarına iş yapıyorlarsa şirket kurmadan fatura kesmek yerine, serbest meslek makbuzu düzenleyerek hizmet gelirlerini belgeleyebilir. Dolayısıyla her ne kadar teknik olarak “fatura” olmasa da, bu belge ile aynı hukuki geçerliliğe sahip bir işlem yapılabilir.
Bu kapsamda, şirket kurmadan fatura kesmek gerektiğinde iki temel seçenek öne çıkar:
Serbest Meslek Makbuzu (SMM)
Gider Pusulası
Serbest Meslek Makbuzu Nedir?
Serbest meslek makbuzu, doktor, avukat, yazar, grafik tasarımcı, yazılımcı gibi serbest meslek erbaplarının sundukları hizmet karşılığında düzenledikleri resmi bir belgedir. Bu belge, fatura ile aynı işlevi görür ve vergisel yükümlülük doğurur. Yani bir kişi, şirket kurmadan fatura kesmek yerine vergi mükellefi olarak serbest meslek makbuzu düzenleyebilir.
Serbest meslek makbuzu düzenleyebilmek için Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurarak “serbest meslek mükellefiyeti” açtırmak gerekir. Bu mükellefiyetle birlikte kişi e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) sistemine dahil olur ve gelirini dijital ortamda beyan edebilir. Özellikle freelance çalışanlar için bu yöntem, şirket olmadan fatura kesmek isteyenler arasında en yaygın tercihtir.
SMM hakkında daha fazla bilgi edinmek için “e-SMM Nedir? Nasıl Kesilir?” başlıklı blog içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Gider Pusulası Nedir?
Bir diğer yöntem ise gider pusulasıdır. Şirket kurmadan gelir elde eden kişiler için karşı tarafın (genellikle şirketin) düzenlediği ve yapılan hizmetin ya da satışın belgelendiği bir evraktır. Şirket kurmadan fatura kesmek isteyen ancak vergi mükellefi olmayan kişiler için bu yöntem yasal bir alternatiftir.
Örneğin; bir şirket freelance bir yazılımcıya hizmet bedeli ödüyorsa, bu ödeme karşılığında yazılımcı fatura kesemeyeceği için şirket, gider pusulası düzenleyerek ödemeyi vergisel anlamda belgeleyebilir. Ancak burada stopaj gibi bazı vergiler, işi yapan kişi adına kesilir ve beyan edilir. Bu sebeple, sürekli gelir elde eden biri için gider pusulası geçici bir çözümdür.
Gider pusulasına dair merak ettiklerinizi “Gider Pusulası Nedir?” başlıklı blog içeriğimizde bulabilirsiniz.
Şirket Kurmadan Düzenlenen Faturalar Nasıl Vergilendirilir?
Tekrar vurgulamak gerekirse, şirket kurmadan fatura kesmek doğrudan mümkün değildir; ancak serbest meslek makbuzu veya gider pusulası gibi alternatif belgelerle gelir yasal hale getirilebilir. Bu belgeler üzerinden gelir elde eden kişiler için vergilendirme şöyle yapılır:
Serbest meslek makbuzu ile elde edilen gelir, gelir vergisine tabidir. Yıl sonunda beyanname verilir.
Gider pusulası ile yapılan ödemeler, stopaj yoluyla vergiye tabi tutulur. Şirket, ödeme yaptığı kişi adına vergi kesintisi yapar.
Her iki durumda da yapılan işlemler kayıt altına alınır, Maliye Bakanlığı tarafından izlenebilir durumdadır.
Bu nedenle, şirket olmadan fatura kesmek istiyorsanız, mutlaka vergi yükümlülüklerini ve yasal prosedürleri yerine getirmeniz gerekir.
Faturalandırma Sürecinde Dijitalleşme ve Uyumsoft Çözümleri
Günümüzde dijitalleşme, sadece şirketler için değil serbest meslek erbapları ve girişimciler için de kaçınılmaz bir ihtiyaç haline gelmiştir. Özellikle şirket kurmadan fatura kesmek gibi alternatif yöntemleri kullananlar, işlemlerini dijital olarak yürütmek istemektedir. Bu noktada Uyumsoft’un e-Fatura ve e-SMM çözümleri, serbest çalışanlara ve küçük girişimcilere büyük kolaylık sağlar.
Uyumsoft’un sunduğu e-Serbest Meslek Makbuzu ve e-Fatura hizmetleri sayesinde, işlemler dijital ortamda hızlı, güvenli ve mevzuata uygun bir şekilde yürütülebilir. Şirket kurmadan fatura kesmek isteyen herkes için bu çözümler, hem yasal zeminde ilerlemek hem de teknolojik olarak işini kolaylaştırmak adına ideal bir tercih olur.
