e-Serbest Meslek Makbuzu

Serbest meslek erbaplarının, kişisel bilgi veya beceri ile yaptıkları mesleki faaliyetlerine karşılık, tahsilat yapabilmek için düzenlenmek zorunda oldukları belgeye “Serbest meslek makbuzu” denir. Yapılan bir iş karşılığında işveren adına değil de bireysel olarak ödeme alınıyorsa karşı tarafa fatura değil; serbest meslek makbuzu kesilmesi gerekir. 01.02.2021 tarihinden itibaren faaliyetlerine başlayan ve vergiden muaf olmayan tüm serbest meslek erbaplarının, işe başladıkları ayı izleyen 3’üncü ayın sonuna kadar e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasını kullanmaya başlaması zorunludur.

Serbest meslek faaliyetini kendi nam ve hesabına, mutat meslek halinde ifa eden; avukat, doktor, diş hekimi, veteriner hekim, mimar, mühendis, müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir, danışman, ressam, yazar, bestekar, kimyager, noter, öğretmen, artist, menajer, senarist, yönetmen, ebe, sünnetçi, arzuhalci, rehber ve sağlık memuru, youtuber, koç, diyetisyen vb. kişiler serbest meslek erbabıdır. Aşağıda yer alan işleri yapanlar da serbest meslek erbabı sayılmaktadırlar. - Gümrük komisyoncuları, bilumum borsa ajan ve acenteleri, noterler, noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar. - Bizzat serbest meslek erbabı tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabını bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle veya sair suretlerle serbest meslek kazancından hisse alanlar. - Dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticarî ve meslekî işlerini takip edenler ve konser veren müzik sanatçıları. - Vergi Usul Kanununun 155 inci maddesinde belirtilen şartlardan en az ikisini taşıyan ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar. - Serbest meslek faaliyetinde bulunan kolektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komandite ortaklar.

Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbaplarının tahsilat yapabilmeleri için düzenledikleri değerli evraktır. “Serbest Meslek Makbuzu” ile aynı hukuki niteliklere sahip olan, elektronik ortamda düzenlenen elektronik belgelere e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) uygulaması denir. Uyumsoft’un e-Serbest Meslek Makbuzu uygulaması ile alıcının talebi doğrultusunda elektronik ortamda veya kâğıt olarak e-Serbest Meslek Makbuzları Gelir İdaresi Daire Başkanlığı’na iletilebilir, elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilebilir, raporlanabilir.

Uyumsoft sisteminde isteğe bağlı olarak net tutar, brüt tutar ya da tahsil edilen tutar üzerinden ayarlama yaparak makbuzlar kesilebilmektedir. Örneğin tahsil edilen tutar üzerinden hesaplama yapacak olursak; Stopaj tutarı:%20, Kdv Oranı:%18 Tahsil Edilen Tutar 500 TL ise Sistem Net Tutarı: 408,16 olarak hesaplayacaktır.

Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Fakat serbest meslek makbuzunda durum farklıdır. Tahsilat esası geçerli olduğundan tahsilat yapıldığı anda makbuz düzenlenmek zorundadır.

Serbest meslek makbuzu fatura yerine geçmemektedir.

e-Serbest Meslek Makbuzu’na geçiş yapan mükellefler, uygulamaya geçiş yapmalarının ardından kağıt makbuz kesemezler.509 sayılı Tebliğ’de istisnai de olsa, e-belge olarak düzenleme zorunluluğu getirilen belgelerin kağıt olarak düzenlenebileceği haller sayılmıştır. Elektronik belge olarak düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; a) Başkanlığın ve e-Belge uygulamalarına taraf olan diğer kamu kurum ve kuruluşlarının bilgi işlem sistemlerinde meydana gelen arıza, kesinti ile bu sistemlerde yapılan bakım, b) İspat veya tevsik edilmek kaydıyla, mükellefin ya da Başkanlıktan izin almış özel entegratör kuruluşların bilgi işlem sistemlerinde meydana gelen arıza, kesinti ile bu sistemlerde yapılan planlı bakım (yazılı bildirimde belirtilen süre ile sınırlı kalmak kaydıyla), c) İspat veya tevsik edilmek kaydıyla, kullanılmakta olan mali mührün veya elektronik imza aracının arızalanması veya çalınması (yeni mali mühür veya elektronik imza aracının temini süresince), ç) Bakanlık veya Başkanlık tarafından e-Belge uygulamalarına ilişkin olarak yayımlanan genel tebliğ, sirküler ve teknik kılavuz ve duyurularda, belgelerin e-Belge yerine kâğıt olarak düzenlenmesine izin verilmesi, gibi nedenlerle, kanunen düzenlenmesi gereken sürenin geçirilmemesi kaydıyla, kâğıt olarak düzenlenmesi durumunda özel usulsüzlük cezası kesilmez. Mükelleften kaynaklanan diğer nedenlerle, e-Belge olarak düzenlenmesi gereken belgelerin kâğıt olarak düzenlenmesi yukarıda sayılan nedenler kapsamında değerlendirilmez. Elektronik olarak düzenlenmesi gereken belgenin, Kanunun 13 üncü maddesinde yazılı mücbir sebepler nedeniyle elektronik olarak düzenlenememesi halinde, Kanunun 373 üncü maddesi gereği özel usulsüzlük cezası kesilmez.

Uyumsoft sisteminde Manuel olarak ya da Excel yükleme seçeneği ile e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) oluşturabilirsiniz. e-Smm işlemleri menüsüne tıklandığında alıcı bilgileri girilip kaydedilmelidir. Mal\/Hizmet alanından ücretin ne için alındığı, kdv, stopaj, birim alanları doldurulup kaydedilmelidir. Alıcı bilgileri ve hizmet tanımları kolaylıkla sisteme bir kereye mahsus kaydedilebilir. Ayrıca daha önce gönderilen makbuzların bir kopyası oluşturularak da kısa yoldan makbuz oluşturulabilir.

e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirilen mükelleflerin, mezkur Genel Tebliğ’de açıklanan süreler içerisinde ilgili başvurularını yapmamaları ve uygulamaya dâhil olarak belirtilen tarihlerden itibaren Serbest Meslek Makbuzu belgelerini kağıt (matbaa baskılı) belge yerine elektronik belge olarak e-Serbest Makbuzu olarak düzenlememeleri halinde, Vergi Usul Kanunu’nun 7103 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile değişik 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerine göre cezai yaptırım uygulanabilir.

Beyannamesi verilmemiş, Uyumsoft sisteminde “İmzalandı” durumunda olan makbuzları “İptal et” sekmesi ile kolaylıkla iptal edebilirsiniz. İptal edilen makbuzlar Gelir İdaresi Başkanlığı’na gün sonunda raporlanmaktadır.

Hayır, bu belgelerin serbest meslek makbuzu niteliği taşıması için Gelir İdaresi’nin belirlediği koşullara ve formatlara uygun olarak Gelir İdaresi’ne bildirilmediğinden serbest meslek makbuzu yerine geçmez.

Hayır, e-serbest makbuzu kullanım koşulu e-Fatura kullanmak değildir. Ancak mükellef hem serbest meslek erbabı, hem de fatura düzenleyen bir vergi mükellefi ise her iki belgeyi de kullanabilir.

Evet, e-imza gereklidir.